Ginekološki ultrazvuk se vrši da bi se ispitalo sledeće:
- Bešika, jajnici, uterus, cerviks i Falopijanove tube kod žene.
- Bešika, prostata i seminalne vezikule kod muškaraca.
Struktura organa koji su kompaktni (kao što je uterus, jajnici ili prostata) ili koji su ispunjeni tečnošću (kao što je bešika) se jasno vide na ultrazvučnom pregledu. Kosti ili organi ispunjeni vazduhom, kao što su creva, se ne vide jasno i mogu ometati pregled drugih organa.
Ultrazvuk karlice se može vršiti na dva načina: transabdominalno, ili transvaginalno.
- Transabdominalni ultrazvuk. Mala naprava koja se naziva sonda se stavlja i pomera po donjem delu stomaka. Ovaj pregled se najčešće vrši da bi se dijagnostikovali miomi uterusa ili neki drugi problemi.
- Transvaginalni ultrazvuk. Sonda je oblikovana tako da odgovara vagini žene. Ponekad se vrši i abdominalni i vaginalni ultrazvuk da bi se dobro pregledala cela karlica. Vaginalni ultrazvuk se obično vrši da bi se ispitali problemi vezani za sterilitet. U retkim slučajevima, histerosonogram se vrši da bi se ispitalo stanje unutar uterusa uz primenu tečnosti u toku vaginalnog ultrazvuka. Ponekad se može uzeti mali uzorak tkiva (biopsija) u toku vaginalnog ultrazvuka.
U oba slučaja ultrazvučnog pregleda sonda šalje reflektovani ultrazvuk do kompjutera, koji ih transformiše u sliku koja se može videti na monitoru. Slike ultrazvučnog pregleda se mogu sačuvati kao trajan zapis.
Kod žena ultrazvuk se vrši zbog:
- Identifikovanja bola u karlici.
- Otkrivanju uzroka vaginalnog krvarenja.
- Ispitivanja inflamatornih promena karlice (PID).
- Lociranja spirale.
- Ispitivanja veličine i izgleda uterusa i debljine zida uterusa (endometrijum).
- Ispitivanja izgleda i veličina jajnika.
- Ispitivanje i veličina jajnika u toku tretmana lečenja sterilitta.
- Utvrđivanja trudnoće i pozicije ploda u uterusu. U ranoj fazi trudnoće ultrazvukom se proverava starost trudnoće i potencijalno prisustvo vanmaterične trudnoće (ektopicna trudnoća) ili višeplodna trudnoća.
- Proveravanja dužine cerviksa kod žena koje su izložene riziku od ranijeg porođaja.
- Provere suspektnih masa identifikovanih pregledom. Vaginalni ultrazvuk se primenjuje i u dijagnozi fibroida uterusa.
- Ultrazvukom se može pratiti aspiracija folikula kod tretmana in vitro fertilizacije.
Kod muškaraca ultrazvuk karlice se vrši iz sledećih razloga:
- Pregled seminalnih vezikula i prostate.
- Ispitivanje u vezi kancera prostate.
- Ispitivanja da li su urinarni problemi nastali zbog uvećane prostate, kao u slučajevima benigne hipertrofije prostate.
- Da bi se ispitalo da li promene prostate imaju veze sa sterilitetom.
Transabdominalni ultrazvuk
Ukoliko treba da imate transabdominalni ultrazvuk, Vaš lekar će vas zamoliti da popijete 4 do 6 časa tečnosti oko sat pre pregleda. Puna bešika potiskuje creva (koja sadrže vazduh) i oslobađa organe male karlice. To čini ultrazvučnu sliku jasnijom.
Ležaćete na leđima ili na boku na otomanu. Na vaš stomak će biti stavljen gel da bi se poboljšao kvalitet ultrazvučnih talasa. Mali instrument koji se naziva sonda se blago pomera po stomaku.
Slika organa i cirkulacije se vidi na monitoru.
Transvaginalni ultrazvuk
Za transvaginalni ultrazvuk bešika mora biti prazna. Bićete zamoljeni da legnete na leđa i da noge blago raširite.
Tanka sonda sa gelom se stavlja u vaginu. Samo vrh sonde se stavlja u vaginu. Poželjno je da ležite vrlo mirno u toku pregleda.
Ukoliko se vrši samo transvaginalni ultrazvuk, nemojte piti tečnost oko četiri sata pre pregleda. Nije potrebno da napunite bešiku kao za transabdominalni ultrazvuk.
Ukoliko je potrebno uraditi oba pregleda onda se prvo vrši transabdominalni ultrazvuk.
Transvaginalni ultrazvuk može dati više informacija od transabdominalnog kod žena koje:
- Imaju povećanu težinu.
- Koje su lečene od steriliteta.
- Koje pate od inkontinencije.
- Imaju probleme sa gasovima u intestianlnom traktu.
Transvaginalni ultrazvuk daje mnogo jasniju sliku jer je sonda mnogo bliža organima koji se pregledaju.
- Ultrazvukom karlice Vaš lekar može identifikovati razliku između ciste ispunjene tečnošću, kompaktnog tumora ili drugih promena. To je najvažnija prednost ultrazvuka. Suspektne mase se moraju ispitati. Praćenje u periodu od 6 – 8 nedelja se vrši da bi se notirala promena, jer mnoge promene se rešavaju spontano u tom vremenskom periodu. Ultrazvuk ne može dijagnostikovati da li je promena kancerogenog porekla (maligna) ili nekancerogena (benigna). Da bi se to utvrdilo mora se izvršiti biopsija.
- Metoda koja se naziva histerosonografija, se može vršiti uz primenu ultrazvuka da bi se ispitao status uterusa (endometrijum). Ovom metodom se takođe može ispitati prohodnost tuba kod ispitivanja steriliteta. Histerosonogram se vrši ubacivanjem sterilnog fiziološkog rastvora u uterus u toku ultrazvučnog pregleda.
- Transvaginalni ultrazvuk se primenjuje kod ispitivanja steriliteta i kod praćenja aspiracije folikula kod in vitro fertilizacije.
- Fetalni ultrazvuk omogućava da vidite vašu bebu (fetus).
