Promene na dojkama i pregled dojki
Identifikacija promena na dojkama dovodi do razumljivog straha od kancera dojke. Važno je blagovremeno reagovati na te simptome i u skladu sa time organizovati stručan pregled i tretman na vreme i na efikasan način. Pažljiv i precizan pregled daje šansu za pravilnu dijagnozu. Važno je javljanje na vreme i razgovor sa lekarem u toku pregleda i procene statusa.
Detekcija promena na dojkama je relativno ćest problem u lekarskoj praksi.
Faktori rizika za malignitet
- Ranija istorija kancera dojke
- Porodična istorija kancera u prvoj liniji srodstva. Značaj porodične istorije je često prenaglašen i 8 od 9 žena kod kojih se razvije oboljenje nemaju majku, sestru ili ćerku koje su imale takve promene.
- Rizik se povećava sa godinama sa 5% slučajeva kod starosti do 40 godina i 2% do 35 godine života.
- žene koje nisu rađale ili nisu imale prvo dete do 30 godine.
- žene koje nisu dojile (dojenje ima protektivan efekat).
- Rana menarha i kasna menopauza.
- Estrogenska i HRT terapija. Rizik se povećava sa HRT terapijom koja se uzima u kontinuitetu od 5 godina, ali se znatno povećava ako se terapija uzima u kontinuitetu duže od 10 godina.
- Zračenje grudi, čak i u malim dozama.
- Konzumiranje alkohola može povećati rizik u zavisnosti od količine konzumiranja.
- Silikonski implanti ni ne povećavaju rizik ni ne utiču na pojavu kancera dojke niti rizik od kasnijeg javljanja.
Javljanje na kontrolu
Kod kancera dojke:
- Oko 90% pacijentkinja ima promene, kvržice (kod 20% to su bolne promene).
- 10% pacijentkinja imaju promene na bradavicama.
- 3% pacijentkinja ima manifestacije u vidu sekrecije iz bradavica.
- 5% pacijentkinja ima promene izgleda kože.
- Bolne dojke / mastalgia kao jedini simptom je vrlo retka pojava.
- Simptom karcinoma može biti pojava krvavog sekreta iz bradavica.
Istorija
Organizovan pregled, program edukacije i povećana svest kod ženske populacije su suštinski promenile tip pacijentkinja u današnje vreme u odnosu na nekoliko decenija ranije što je rezultovalo mnogo ređom pojavom tumora. Pacijentkinje sa promenama na dojkama su svesne moguže dijagnoze i vrlo su anksiozne. Sa njima se mora prodiskutovati o njihovoj istoriji i o naćinu lećenja.
- Većina pacijentkinja se javlja sa kvržicama u dojkama. Trećina ovih pacijentkinja ima krvžice koje nisu bolne – od kojih 1 od 8 ili 9 ima kancer dojke.
- Ostali simptomi uključuju kvržice ispod pazuha, kvržice u nekim drugim limfnim čvorovima i sa uvučenim bradavicama.
- Suspektne mase se obično dijagnostikuju na mografiji.
- Karcinom kanalica u dojkama se manifestuje krvavim sekretom iz dojki.
- Kvržice u dojkama kanceroznog porekla su obično bezbolne.
- Ponekad se kod pacijentkinja starije životne dobi javljaju nodusi koji datiraju duže vreme.
- Direktna pitanja na pregledu uključuju i sledeže:
- Kada je notirana promena?
- Da li se ona promenila po veličini ili u bilo kom drugom smislu?
- Menstrualna istorija. Ukoliko je žena pred menopauzom, kada je imala poslednju menstruaciju?
- Da li je notirala bilo kakve promene u toku menstrualnog ciklusa?
- Porodična istorija (uključujući i karcinom dojke, ostale kancere i druga oboljenja)
- Da li je bilo sekreta iz dojki?
- Proveriti sve navedene faktore rizika.
Pregled
Kao sastavni deo lekarske prakse smatra se da treba objasniti sve pacijentkinji i reći zašto se primenjuju neke metode pregleda. Neki lekari savetuju pregled na kome će se pacijentkinja obučiti kako da sama primenjuje pregled. Smatra se da je izgradnja samopouzdanja od značaja.
